Ολοένα και συχνότερα παρατηρείται στην εποχή μας το φαινόμενο της ηθικής – ψυχολογικής παρενόχλησης στην εργασία και για τον λόγο αυτό δεν είναι λίγοι οι Συνάδελφοι, Μέλη του Σωματείου μας που απευθύνονται σε εμάς για να μάθουν τα δικαιώματά τους και πώς μπορούν να προστατευθούν όταν υφίστανται μειωτική, απαξιωτική ή εχθρική συμπεριφορά στο εργασιακό τους περιβάλλον.
Με τον όρο «mobbing» νοείται η ηθική παρενόχληση εργαζομένων στο χώρο εργασίας τους. Κατά τον ψυχολόγο Leymann, το mobbing ορίζεται ως η εχθρική και ανήθικη επικοινωνία, η οποία κατευθύνεται με συστηματικό τρόπο από ένα ή λίγα άτομα κυρίως προς ένα άτομο το οποίο, λόγω της συστηματικής αυτής παρενόχλησης, ωθείται σε μια αβοήθητη και ανυπεράσπιστη θέση. Η Γαλλίδα ψυχίατρος Marie France Hirigoyen όρισε τον όρο παρενόχληση στο χώρο εργασίας ως κάθε καταχρηστική συμπεριφορά που εκδηλώνεται με λόγια, πράξεις, γραπτά μηνύματα και μπορεί να ζημιώσει την προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια ή τη σωματική ή ψυχική ακεραιότητα του ατόμου, να θέσει σε κίνδυνο την εργασία του ή να διαταράξει το εργασιακό κλίμα. Η ηθική παρενόχληση στο χώρο εργασίας παίρνει τη μορφή ταπεινωτικής συμπεριφοράς, άνισης μεταχείρισης, προσβολών, απομόνωσης, εξώθησης σε σφάλματα, άσκησης ψυχολογικής βίας, ανάθεσης υπερβολικού όγκου εργασίας σε συνδυασμό με κακόβουλα σχόλια για την δήθεν ελλιπή απόδοση, απειλές για τοποθέτηση σε άλλο αμαξοστάσιο, άλλα καθήκοντα και αντικείμενο εργασίας κ.α. Στην κρινόμενη προβληματική περιλαμβάνονται και οι περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης στην εργασία.
Το «mobbing» μπορεί να προέρχεται είτε από τον προϊστάμενο, είτε και από άλλον -ους εργαζομένους. Εάν μάλιστα το «mobbing» έχει ως αιτία και κάποια απαγορευμένη διάκριση (λ.χ. το φύλο, την φυλετική ή εθνοτική καταγωγή, τις θρησκευτικές πεποιθήσεις, τον γενετήσιο προσανατολισμό, την ηλικία κ.ο.κ), τότε χαρακτηρίζεται ως «παρενόχληση» κατά την έννοια των Ν. 3304/2005 και 3896/2010, με αποτέλεσμα ο εργαζόμενος να δύναται να προστατευθεί και βάσει των διατάξεων των νόμων αυτών.
Πριν από οποιαδήποτε ανάλυση αναφορικά με το νομικό οπλοστάσιο που διαθέτει ο εργαζόμενος για να προστατευθεί από συμπεριφορές «mobbing» ή παρενόχλησης, είναι αναγκαίο να σημειωθεί ότι ο εργοδότης υπέχει υποχρέωση προστασίας της προσωπικότητας του εργαζομένου, η οποία απορρέει μάλιστα από συνταγματικές διατάξεις (άρθρο 2 παρ. 1 και 5 παρ. 1 Συντ.). Η προστασία αυτή είναι πλήρης, καλύπτοντας όλες τις εκφάνσεις της προσωπικότητας του εργαζομένου και δη τόσο τις σωματικές – φυσικές όσο και τις ψυχικές και ηθικές. Περαιτέρω, γίνεται δεκτό ότι ο εργοδότης υπέχει υποχρέωση προστασίας της προσωπικότητας του εργαζομένου και όταν οι προσβολές της προέρχονται όχι από τον ίδιο, αλλά από συναδέλφους, δηλαδή έτερους εργαζομένους του.
Ποια είναι τα δικαιώματα του εργαζομένου σε περίπτωση «mobbing»;
Για την προστασία του εργαζομένου από συμπεριφορές «mobbing» εφαρμόζονται οι γενικές διατάξεις περί προσβολής της προσωπικότητας. Έτσι, ο εργαζόμενος που υφίσταται «mobbing» έχει τις εξής δυνατότητες:
1) Να αξιώσει από τον εργοδότη την άρση της προσβολής και την παράλειψή της στο μέλλον,
2) Να προβεί σε αναφορά στην Επιθεώρηση Εργασίας,
3) Να αξιώσει την καταβολή χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης, καθώς και αποζημίωση για οποιαδήποτε τυχόν θετική (υλική) ζημία υπέστη,
4) Να ασκήσει αγωγή κατά του εργοδότη για αποζημίωση εργαζομένου σε περίπτωση πρόκλησης εργατικού ατυχήματος ή επέλευσης επαγγελματικής νόσου,
5) Να υποβάλει μήνυση για παραβίαση της αρχής ίσης μεταχείρισης, καθώς και για κατά περίπτωση επιμέρους στοιχειοθετούμενα αδικήματα του ποινικού κώδικα, όπως η εξύβριση (361 ΠΚ), η συκοφαντική δυσφήμιση (363 ΠΚ), η εκβίαση (385 ΠΚ) κλπ.
Ο εργαζόμενος διαθέτει εκ του νόμου ευρείες δυνατότητες για να προστατευθεί από οποιαδήποτε εχθρική ή καταχρηστική συμπεριφορά, ωστόσο τα νομικά μέσα προστασίας που πρέπει να ακολουθεί κατά περίπτωση εξαρτώνται πάντοτε από τις ιδιαίτερες περιστάσεις της κάθε υποθέσεως. Στο πλαίσιο αυτό, κρίσιμη αποβαίνει η συμβολή δικηγόρου εξειδικευμένου σε θέματα εργατικού δικαίου, ο οποίος θα καθοδηγήσει τον εργαζόμενο ως προς τα δικαιώματά του και τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να τα προστατεύσει αποτελεσματικά.
Το Σωματείο μας είναι εδώ και αποτελεί την ασπίδα προστασίας των δικαιωμάτων των Εργαζομένων. Δεν σωπαίνουμε, δεν συναινούμε απέναντι σε καμία αρχή, καμία εξουσία όταν πρόκειται να διεκδικήσουμε τα δικαιώματα μας. Είμαστε συνέχεια δίπλα σας και προσπαθούμε να σας ενημερώνουμε πλήρως, άμεσα, έγκαιρα & έγκυρα για όλες τις εξελίξεις και τα δικαιώματά σας, όλα τα τηλέφωνά μας είναι γνωστά και πάντα διαθέσιμα.
Για το ΔΣ
Καραμητόπουλος Αθανάσιος, Πρόεδρος
Σιδερής Πέτρος, Γ. Γραμματέας
