Αποκαλυπτική έκθεση: Η κατάρρευση του ΟΑΣΘ, την τελευταία δεκαετία

Η δραματική συρρίκνωση του συγκοινωνιακού έργου, του στόλου και του προσωπικού - Οι διαχρονικές ευθύνες των εκάστοτε κυβερνήσεων και διοικήσεων.

Μαζί με το σχέδιο σύμβασης για την εκχώρηση των επιπλέον 25 λεωφορειακών γραμμών του ΟΑΣΘ στα ΚΤΕΛ (Θεσσαλονίκης, Σερρών, Κιλκίς και Χαλκιδικής) το οποίο ενέκρινε την Πέμπτη ο ΟΣΕΘ (Οργανισμός Συγκοινωνιακού Έργου Θεσσαλονίκης), στο Ελεγκτικό Συνέδριο θα σταλεί και μία έκθεση για την “Επιχειρησιακή Δυνατότητα του ΟΑΣΘ” την οποία συνέταξαν συνεργάτες - μελετητές του ΟΣΕΘ.

Σε αυτήν, στοιχεία της οποίας αποκαλύπτει σήμερα η Voria.gr, αποτυπώνεται διαχρονικά η πορεία κατάρρευσης του ΟΑΣΘ η οποία συνεχίζεται ως και σήμερα. Συγχρόνως, αποκαλύπτονται, συμπερασματικά και οι ευθύνες των εκάστοτε κυβερνήσεων και φυσικά των διοικήσεων του Οργανισμού.

Στην 16σελιδη “Εκτίμηση Επιχειρησιακής Δυνατότητας του ΟΑΣΘ” όπως τιτλοφορείται, αποτυπώνεται η σταδιακή συρρίκνωση του στόλου, του συγκοινωνιακού έργου και του προσωπικού. Παρουσιάζονται επίσης οι απόψεις του επιβατικού κοινού, μέσω έρευνας η οποία διεξήχθη τον Μάρτιο του 2018, πριν ακόμη ο ΟΑΣΘ φτάσει ως το κατώτατο σημείο του.

Το συγκοινωνιακό έργο 
Το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο το οποίο περιλαμβάνεται στο υπόμνημα αφορά την πορεία υλοποίησης του συγκοινωνιακού έργου, κατά την τελευταία δεκαετία 2008-2018. Μέσα από τη διαρκή μείωση των οχηματοχιλιομέτρων τα οποία διένυσαν τα λεωφορεία του ΟΑΣΘ, όπως αποτυπώνεται στον σχετικό πίνακα, μπορεί εύκολα να συμπεράνει κανείς ποια ήταν τα έτη καμπής για τον Οργανισμό, πότε έπρεπε να γίνουν οι αναγκαίες παρεμβάσεις, όπως και ποιο αποτέλεσμα είχαν αυτές που έγιναν.

Ετήσια Εκτελεσμένα Οχηματοχιλιόμετρα 2008-2018

Όπως φαίνεται από τον ανωτέρω πίνακα η χρονιά κατά την οποία ο ΟΑΣΘ παρείχε την μέγιστη εξυπηρέτηση ήταν το 2011. 

Τότε κατέγραψε τον μεγαλύτερο αριθμό διανυόμενων οχηματοχιλιομέτρων υπερβαίνοντας τα 44 εκατ (τα “ωφέλιμα” είναι αυτά τα οποία διανύουν τα λεωφορεία έχοντας επιβάτες). 

Η ανοδική τάση ξεκίνησε από το 2009, στην αρχή δηλαδή της κρίσης η οποία, όμως, δεν είχε αγγίξει τον ΟΑΣΘ καθώς οι επιδοτήσεις δίνονταν κανονικά και το υψηλό επίπεδο εξυπηρέτησης διατηρήθηκε ως και το 2012. 

Από το 2014 και μετά αρχίζει να γίνεται αισθητή η πτωτική πορεία η οποία από το 2016 και έως σήμερα αποκτά χαρακτηριστικά ελεύθερης πτώσης.

Το γεγονός μόνον τυχαίο δεν είναι καθώς, το 2014 έγινε η πρώτη γενναία περικοπή της κρατικής επιδότησης από την τότε κυβέρνηση Σαμαρά, έπειτα από τις ασφυκτικές πιέσεις των δανειστών. 

Αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η τότε διοίκηση των μετόχων δεν προχώρησε σε ανάλογη δραστική περικοπή των δαπανών, οδήγησε σε αυτό που επακολούθησε στη συνέχεια.

Βεβαίως, ούτε η κρατικοποίηση του ΟΑΣΘ το καλοκαίρι του 2017 είχε αποτέλεσμα. Μπορεί να μειώθηκαν οι δαπάνες του Οργανισμού, εξ αιτίας της περικοπής των μισθών των εργαζομένων, του μερίσματος των μετόχων και της περιστολής των λειτουργικών εξόδων λόγω της μείωσης των δρομολογίων, όμως, αυτό δεν βοήθησε σε τίποτε στην ανάταξη του ΟΑΣΘ.

Μεταξύ του 2009 (44,3 εκατ. ωφέλημα οχηματοχιλιόμετρα) και του 2018 (28,6 εκατ.) το συγκοινωνιακό έργο μειώθηκε κατά περίπου 35%. Δεδομένης της περαιτέρω δραματικής συρρίκνωσης του στόλου κατά το έτος 2019 (από τα 363 λεωφορεία κατά μέσο όρο ανά ημέρα το 2018, έπεσε στα 304 το 2019 και τώρα είναι ακόμη πιο κάτω) είναι βέβαιο πως η μείωση σήμερα, σε σχέση με το 2009 ίσως έχει ξεπεράσει και το 48%. 

Εν ολίγοις ο ΟΑΣΘ, υλοποιεί σήμερα, περίπου το μισό συγκοινωνιακό έργο σε σχέση με αυτό προ δεκαετίας.

Ο γηρασμένος στόλος 

Μια από τις βασικές αιτίες της αδυναμίας του ΟΑΣΘ να υλοποιήσει το συγκοινωνιακό έργο είναι ο γηρασμένος στόλος των λεωφορείων. 

Όπως φαίνεται και στον πίνακα που ακολουθεί, σχεδόν το 68% των λεωφορείων είναι ηλικίας από 12 έως 23 ετών. Με βάση το νόμο που ίσχυε ως και το 2008 που όριζε ως μέγιστη ηλικία των λεωφορείων τα 12 έτη, τα οχήματα αυτά θα έπρεπε ήδη να έχουν αποσυρθεί. 

Όμως, ελλείψει χρημάτων οι κυβερνώντες, προέκριναν ως λύση τις διαδοχικές ηλικιακές παρατάσεις από τα 12 χρόνια, στα 15, μετά στα 18, μετά στα 20 και το 2018 στα 23!

Νομοθετική Εξέλιξη υποχρέωσης του Στόλου του ΟΑΣΘ

Όπως φαίνεται και στον πίνακα, θεωρητικά ο ΟΑΣΘ διαθέτει για τις ανάγκες της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης 619 λεωφορεία (δεν συμπεριλαμβάνονται τα οχήματα των ΑμεΑ). 

Εξ αυτών:

• 90 οχήματα (ποσοστό 14,54% του στόλου), είναι ηλικίας σχεδόν 23 ετών και ως τον προσεχή Οκτώβριο θα πρέπει να αποσυρθούν.
• 328 λεωφορεία (ποσοστό 52,99% του στόλου), είναι ηλικίας 12-15 ετών.
• 175 οχήματα (ποσοστό 28,27% του στόλου), έχουν ηλικία 7-11 έτη.
• 26 οχήματα (ποσοστό 4,2% του στόλου), έχουν ηλικία 6 έτη, (1η άδεια κυκλοφορίας εντός του 2012).

Σύμφωνα με την απαίτηση του νόμου 4313/14 ο ΟΑΣΘ είναι υποχρεωμένος να δρομολογεί 520 ±4% (499-541 οχήματα) καθημερινά κατά τη χειμερινή περίοδο. 

Η απόκλιση των κυκλοφορούντων λεωφορείων τον Ιανουάριο του 2019 (336 οχήματα) από τα προγραμματισμένα (512 οχήματα) για τη χειμερινή περίοδο του έτους 2018-2019 ανερχόταν στο 34%. 

Το ποσοστό αυτό ένα χρόνο μετά, τον Γενάρη του 2020 έχει εκτιναχθεί κοντά στο 51% δεδομένου ότι αυτή την περίοδο κυκλοφορούν περί τα 250 λεωφορεία, δηλαδή λιγότερα από τα μισά σε σχέση με όσα υπαγορεύει ο νόμος.

Η μείωση του προσωπικού 

Στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων υπήρξε σημαντική μείωση και στο προσωπικό του ΟΑΣΘ. Συγκεκριμένα, στο τέλος του 2011 υπηρετούσαν στον Οργανισμό 2.674 εργαζόμενοι, ενώ στο τέλος του 2016 έφτασαν στους 2.330, μείωση κατά σχεδόν 13%. 

Μέρος των αποχωρούντων εργαζομένων ήταν και οδηγοί με αποτέλεσμα, τις περιόδους που υπήρχε επαρκής αριθμός λεωφορείων, να περικόπτονται δρομολόγια εξ αιτίας της έλλειψης οδηγών. 

Στο υπόμνημα αναφέρεται ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της 9ης Σεπτεμβρίου 2016 που κατά τη διάρκεια της Α’ Βάρδιας απουσίαζαν 75 οδηγοί, ενώ κατά τη διάρκεια της Β’ Βάρδιας απουσίαζαν 102 οδηγοί αντίστοιχα με αποτέλεσμα από τα 523 προγραμματισμένα λεωφορεία της Β’ Βάρδιας να κυκλοφορήσουν εκείνη την ημέρα 421. 

Σύμφωνα με το υπόμνημα, τα μη δρομολογημένα λεωφορεία, λόγω έλλειψης οδηγών, αποτελούν κατά μέσο όρο το 15,3% των προγραμματισμένων προς κυκλοφορία λεωφορείων. 

Αυτό βεβαίως αφορά το προηγούμενο διάστημα όταν υπήρχε ο απαιτούμενος αριθμός λεωφορείων, διότι τους τελευταίους μήνες παρατηρείται το αντίστροφο φαινόμενο, να συγκεντρώνονται σχεδόν καθημερινά οδηγοί στα αμαξοστάσια και να παραμένουν άεργοι καθώς δεν υπάρχουν λεωφορεία.

Έντονη η δυσαρέσκεια του κόσμου 

Το Μάρτιο του έτους 2018 ο ΟΣΕΘ σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Καταναλωτών διεξήγαγε έρευνα καταγράφοντας τις απόψεις των επιβατών σε δείγμα 15.000 ερωτηματολογίων τα οποία συμπληρώθηκαν ηλεκτρονικά σε διάστημα τεσσάρων ημερών. 

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας η πλειοψηφία των επιβατών εμφανίζονται ιδιαίτερα δυσαρεστημένοι από την ποιότητα του παρεχόμενου συγκοινωνιακού έργου. 

Ειδικότερα, ποσοστό κοντά στο 65% δηλώνει δυσαρεστημένο από τις συνθήκες μετακίνησης (συνωστισμός), ποσοστό 55% από τη μη τήρηση των δρομολογίων, ποσοστό 44% από την καθαριότητα εντός των λεωφορείων και τις συνθήκες επιβίβασης/αποβίβασης, ποσοστό 42% από την προσωπική ασφάλεια κατά τη διάρκεια της διαδρομής κ.ο.κ. 

Το μικρότερο ποσοστό δυσαρέσκειας, κοντά στο 27%, αφορά την τιμή του εισιτηρίου που παραμένει στο 1 ευρώ.

ΠΗΓΗ

Posted in: Μ.Μ.Μ.,ΟΑΣΘ-ΟΣΕΘ,ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ